Eerste zitting na de verkiezingen van 1972. Voormalig Tweede Kamervoorzitter Van Thiel kijkt toe. Beeld: Bert Verhoeff, NA/Anefo.
Frans-Joseph van Thiel (KVP) was Tweede Kamervoorzitter van 1963-1972. Hij hield in deze periode de volgende toespraken:
- 12 mei 1971: over personele wijzigingen, de verbouwing van het Binnenhof, de behandeling rapport over openheid en openbaarheid en een frequenter contact met de pers. Ook worden de nieuwe leden verwelkomt.
- 22 september 1971: over de sterk vernieuwde Kamer (19 nieuwe leden), het verbeteren van de behuizing en outillage van de Kamer en het voorlichtingsboekje van de Tweede Kamer.
- 23 december 1971: over de grote aantal interrupties en stemmingen waardoor de begroting van Defensie niet op tijd is afgehandeld. Daardoor is ook de gehele begroting nog niet behandeld.
- 29 juni 1972: de zitting eindigt om 2.16 uur en de Tweede Kamervoorzitter spreekt de wens uit in de ochtendbladen te lezen hoe goed de Kamer het heeft gedaan.
- 20 september 1972: aankondiging neerleggen voorzitterschap om een nieuwe en jongere generatie aan het roer te laten.
- 6 december 1972: afscheidsrede waarin Van Thiel ook afscheid neemt van 40 Kamerleden en opmerkt dat de recente verkiezingen ‘opvallend wisselvalliger’ waren. Hij constateert ook dat het beeld dat burgers van de Kamer hebben niet altijd even positief is. Dat ligt waarschijnlijk aan de onbekendheid van de kamer, haar functie en haar werkwijze. Een veelgehoorde klacht is dat de Kamer ‘rommelig’ zou zijn, door veelvuldig gebruik van de interruptiemicrofoon. De Tweede Kamervoorzitter constateert een sterk verhoogde belangstelling in het land voor het werk van de Tweede Kamer en voor politiek in het algemeen. Ook benoemt hij dat de ‘productie’ van de Tweede Kamer flink gestegen is: meer schriftelijke vragen, hoorzittingen, interpellaties, moties et cetera. Daarna wordt er afscheid van Van Thiel genomen. Anne Vondeling spreekt namens de kamer en minister Biesheuvel spreekt namens het Kabinet.
Kamervoorzitter Anne Vondeling in 1979 tijdens zijn afscheidsrede in de Ridderzaal. Beeld: Rob Croes, NA/Anefo.
Anne Vondeling (PvdA) was Tweede Kamervoorzitter van 1972-1979. Hij hield in deze periode de volgende toespraken:
- 12 december 1972: over de politiek-technische moeilijkheden betreffende de begrotingsbehandeling.
- 28 juni 1973: over de wetgevende taak van de Kamer en verbeteringen van de werkwijze van de Kamer.
- 19 september 1973: over verbeteringen in de werkwijze van de Kamer. De begrotingsstukken moeten sneller beschikbaar zijn en de regering moet sneller antwoord geven op schriftelijke vragen.
- 20 december 1973
- 27 juni 1974: over verbeteringen in de werkwijze van de Kamer, o.a. kortere spreektijd, spreektijdbeperking en schriftelijk antwoord van de regering.
- 18 september 1974: over de begrotingsstukken.
- 19 december 1974: over de lengte van de bijdragen van de regering, het aantal vragen tijdens de behandeling van de VROM-begroting, het huisvesting- en parkeerprobleem op en rond het Binnenhof.
- 26 juni 1975: over het late tijdstip, toename van de zittingen, kritiek dat de zaak leeg is, maar de Kamer zeker niet lui is.
- 18 december 1975: over de treinkaping in Wijster en de gijzeling van Indonesische consulaat in Amsterdam.
- 24 juni 1976: over klachten over tijdsgebrek en het overweldigende hoeveelheid stuken, over het tijdig indienen van wetsvoorstellen en werkwijze vragenuurtje en begrotingsbehandeling.
- 22 september 1976.
- 22 december 1976.
- 7 juni 1977: over betrokkenheid koningin bij formatie en het afscheid van een derde van de Kamerleden.
- 22 december 1977: over het beraadslagen over wetsontwerpen door de Eerste en Tweede Kamer, terwijl het nieuwe kabinet nog geen regeringsverklaring heeft afgelegd.
- 9 juni 1978.
- 20 september 1978: over de gang van zaken omtrent initiatiefwetgeving en het informeren door de regering, de introductie van nieuwe Kamerleden, huisvesting en ruimte voor parlementaire journalisten. Ook wordt er een wedstrijd uitgeschreven voor het ontwerpen van een nieuw gebouw.
- 21 december 1978: over ongecontroleerde beweringen over Kamerleden in de pers.
- 28 juni 1979: afscheidsrede over de kracht en het belang van het parlement. Vondeling suggereert de spreektijden in te perken, Prinsjesdag te moderniseren en hoopt dat zijn opvolgers hun adviezen aan de koningin wat betreft de kabinetsformaties net als hij openbaar zullen maken.
Kamervoorzitter Dolman en minister van Aardenne (Economische Zaken), 4 juli 1983. Beeld: Rob Bogaerts, NA/Anefo.
Dick Dolman (PvdA) was Tweede Kamervoorzitter van 1979-1989. Hij hield in deze periode de volgende toespraken:
- 20 december 1979: over de voorstellen van de Commissie Werkwijze, de begrotingsbehandeling en het einde van het gebruik dat griffier en voorzitter hun wensen bezegelen met een handdruk vanaf het verhoog.
- 26 juni 1980.
- 17 september 1980: over het nieuwe Reglement van Orde, de komst van een moderne, grote vergaderzaal en de verdeelsleutel van de totale spreektijd.
- 18 december 1980.
- 17 december 1981.
- 14 mei 1981: over de inhoudelijke advisering van de Kamervoorzitter aan de koningin tijdens het formatieproces.